تأثیر انواع مالچ رسی بر میزان مواد فرسایش یافته بادی

یکی از چالش های اصلی مناطق خشک و بیابانی ایران مسأله کنترل شن های روان است. استفاده ازانواع مالچ یکی از روش هایی است که به شکل گسترده به منظور تثبیت شن های روان به کار می رود. هدف از این تحقیق تعیین مناسب ترین ترکیب، غلظت و ضخامت مالچ رسی برای تثبیت شن های روان می باشد. بدین منظور، برای تعیین مناسب ترین ترکیب مالچ، دونمونه خاک از یک واحد پلایایی با سطح ژئومرفیک دق رسی با دو میزان شوری متفاوت به عنوان مالچ و یک نمونه شن روان از تپه های شنی به عنوان بستر از منطقه اردستان انتخاب گردید. برای تعیین بهترین غلظت مالچ، نمونه های خاک رسی با مقدار معین آب مخلوط و در روی بستر شن روان جمع آوری شده از مناطق بیابانی توسط دستگاه مالچ پاش پاشیده شد. علاوه براین، یک سری آزمایش نیز برای بررسی اثر کاه در جلوگیری از فرسایش انجام گردید. تیمارهایی را که دارای کمترین ترک و بیشترین نفوذ مالچ در بستر شنی را داشتند، برای انجام آزمایش ها انتخاب گردید. تیمارهای انتخاب شده به عنوان مالچ عبارت بودند از: 1) 250 گرم شن روان + 250 گرم خاک رس + 25 گرم کاه، 2) 250گرم خاک رس+ 25 گرم کاه، 3) 250 گرم شن روان + 250 گرم خاک رس 4) 250 گرم خاک رس 5) 125 گرم شن روان + 125 گرم خاک رس و 6) 125گرم خاک رس، که هر تیمار با 500 میلی لیتر آب مخلوط و سپس پاشش انجام شد. به منظور بررسی مناسب ترین ضخامت مالچ، با انجام یک بار عمل مالچ پاشی اجازه داده شد که نمونه ها در مجاورت هوا خشک شده و سپس عمل مالچ پاشی مجدد بر روی آنها صورت گرفت. تحقیق به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد که تیمارها شامل نوع مالچ (6 نوع مالچ)، دو ضخامت ( یک لایه و دو لایه) و دو سطح شوری که برای هر کدام سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد که مالچ های رسی در برابر جریان باد مقاوم هستند. ولی زمانی که تحت تأثیر بمباران ذرات موجود در جریان باد قرار گیرند، فرسایش می یابند. مقاومت مالچ با توجه به نوع مالچ متفاوت خواهد بود و مقاومت مالچ هایی که در آن کاه به کار رفته، به دلیل افزایش استحکام ساختاری از دیگر انواع مالچ ها بیشتر است. هر چه تعداد لایه مالچ (مرتبه مالچ پاشی) بیشتر شود، پایداری آن در برابر فرسایش به دلیل افزایش مقدار رس و سیلت در مالچ زیادتر می شود. تیمار اول با کاربرد با دو لایه مالچ پاشی(دو مرتبه مالچ) به عنوان تیمار مناسبی به منظور تثبیت شن های روان منطقه توصیه می گردد.